16 okt 2022 - 3 sep 2023
16 okt 2022 - 3 sep 2023
Amsterdam Museum aan de AmstelDe Maasdamme Collectie: Scènes uit het koloniale verleden
De collectie diorama’s van Rita Maasdamme (1944-2016) vertelt op een unieke manier over de geschiedenissen van de Nederlandse voormalige koloniën vanuit een perspectief van tot slaafgemaakte mensen, marrons en inheemse bevolking.
Maak kennis met ruim 130 creaturen, zoals Maasdamme de poppen in de diorama’s zelf noemde. Maasdamme toonde met haar diorama's die ze vanaf de jaren 1980 maakte een geschiedenis die zij en vele andere leeftijdsgenoten hier en in de voormalige koloniën nooit op school hadden geleerd. Van slavenhandel in de haven van Paramaribo, een marrondorp en de opstand van Tula tot meer eigentijdse scènes als een verbeelding van openluchtbordeel Campo Alegre op Curaçao.
Creaturen van Rita Maasdamme, 2022, fotograaf: Amsterdam Museum.
Creaturen vol details
De creaturen zijn puur handwerk en zijn volledig van stof gemaakt. Maasdamme heeft de geschiedenis, omgevingen en personen uitgebreid bestudeerd en met diverse materialen alles tot in de kleinste details nagemaakt. Details als nagels, soms met een lakje, lippen, die aan de binnenkant een andere kleur hebben, en tanden zijn levensecht. Ook is er veel aandacht besteed aan haren, wenkbrauwen en wimpers om de poppen nog meer tot leven te wekken.
Rita Maasdamme was haar tijd ver vooruit. Haar scènes en creaturen zijn met liefde gemaakt, tot in detail. Ze helpt ons om het koloniale verleden beter te begrijpen, en dat is in deze tijd nodig.”
Gunay Uslu
Staatssecretaris Cultuur en Media
Creatuur van Rita Maasdamme, fotograaf: Amsterdam Museum.
Sociale rechtvaardigheid en gelijkheid
Inez van der Scheer, Junior conservator van Amsterdam Museum:
'Rita Maasdamme was als kunstenaar en educator een voorloper en maakte haar diorama’s in een tijd dat deze thematiek nog zwaar onderbelicht was. Ze werd gedreven door een sterk gevoel voor sociale rechtvaardigheid en gelijkheid en maakte met liefde haar levenswerk: onderbelichte geschiedenissen in stof en draad. Hiervoor deed ze uitgebreid onderzoek en vertaalde ze alles, van historische prenten tot gedichten en urban legends, naar haar verhalende diorama’s.
De collectie - zo’n 200 poppen in totaal - was haar middel om kennis te delen en begrip te stimuleren. Ze was bij elke tentoonstelling vaak zelf aanwezig om met mensen in gesprek te gaan. Wij hopen met deze tentoonstelling, die wordt geopend tijdens Black Achievement Month ruim 6 jaar na het overlijden van mevrouw Maasdamme, haar onderzoek, haar passie en haar interdisciplinaire en meerstemmige werkwijze recht te doen.'
Rita Maasdamme, fotograaf: onbekend.
Over Rita Maasdamme
Maasdamme werd in 1944 geboren op Aruba uit Surinaamse ouders die naar Aruba geëmigreerd waren en begon als negenjarig meisje al met het maken van stoffen poppen met bijbehorende klederdracht. Maasdamme verhuisde in 1963 voor de modevakopleiding naar Amsterdam. Ze werkte als leerkracht handwerken op verschillende Amsterdamse scholen. In de jaren 1980 pakte ze het maken van poppen weer op en begon ze met het maken van diorama’s: scènes uit het koloniale verleden. Ze exposeerde deze in buurthuizen, scholen en musea in Nederland en op Aruba.
Bianca Maasdamme, 2022, fotograaf: Amsterdam Museum.
Een meerstemmige tentoonstelling
Annemarie de Wildt, Senior conservator van Amsterdam Museum:
'Voor deze expositie hebben we onderzoek gedaan in het archief van Rita Maasdamme. Zij ontleende inspiratie aan boeken en historische afbeeldingen, reizen en gesprekken met mensen. In annotaties onder de diorama’s laten we haar bronnen zien en geven we extra uitleg.
Maasdamme is er helaas zelf niet meer om ons rond te leiden langs de scènes die ze gemaakt heeft in de jaren dat er veel minder aandacht was voor het slavernijverleden als tegenwoordig. We hebben daarom gezocht naar aanvullende stemmen en visies. Onderzoekers en dichters, antropologen en familieleden vullen in de audiotour en video’s de verhalen van de diorama’s aan met hun hedendaagse perspectief.'
Met oa: Britha Reiziger, Bianca Maasdamme, Stacey Esajas, Vernon Chatlein, Jörgen Gario, Thomas Polimé, Victor Bottenbley, Bart Krieger, Ola Hassanain, Emmanuel Adu-Ampong, Luc Alofs, Marco van Baalen, Kathleen Ferrier
Diorama uit de tentoonstelling De Maasdamme Collectie, 2022, fotograaf: Amsterdam Museum.
Toekomst voor de collectie Maasdamme
Rowan Stol, Junior Curator Onderzoek van Amsterdam Museum:
'Veel diorama’s en poppen van Rita Maasdamme zijn eerder tentoongesteld, in buurthuizen, scholen en musea. Bij haar overlijden in 2016 liet ze tientallen diorama’s, meer dan 200 creaturen en een grote collectie kleding achter. De afgelopen jaren heeft Dieuwertje Wijsmuller in opdracht van Imagine IC op participerende manier de waarde van de collectie onderzocht en vastgelegd in dit rapport.
De expositie in het Amsterdam Museum is een vervolg op dit onderzoek. Na afloop van de tentoonstelling wil Maasdammes familie de collectie graag overdragen aan musea in Nederland, Suriname of op de voormalige Nederlandse Antillen. Waar komt het levenswerk van Rita Maasdamme straks het beste tot zijn recht? En wat kunnen we leren van haar verbeelding van het koloniale- en slavernijverleden? Het Amsterdam Museum nodigt bezoekers van de tentoonstelling uit hun ideeën daarover te delen en gaat in gesprek met instellingen over de toekomst van de collectie Maasdamme.'