Ode aan Hendrina Rudolphina (Henny) Cheu Choi | Zij uitte haar liefde in zorgen en zorgjes

Wanneer ik aan mijn moeder denk, zijn er vele beelden en woorden die zich aandienen

Wij woonden aan de Verlengde Weidestraat in Paramaribo, Suriname.
Ik was 10 maanden oud, toen wij verhuisden naar het huis dat mijn ouders hadden laten bouwen.
Wij woonden dichtbij zwembad Parima, waar ik heb leren zwemmen. 
Tien lessen en vervolgens werd ik letterlijk in het diepe gegooid door mijn broers met de boodschap: “Zwemmen!” En ik zwom en haalde ook nog twee diploma’s.
Van mijn moeder had ik nog tien lessen mogen volgen..

Een herinnering in die tijd is mijn moeder die om vijf uur 's morgens voor het fornuis staat, roerend in potten en pannen, om het eten klaar te maken dat mijn vader meeneemt naar Paranam, waar hij werkt, na zijn pensioen als politieman.
Om zeven uur zit ze aan onze grote eettafel waar zij de boterhammen smeert en inpakt voor haar jongste drie kinderen, waaronder ik..
Altijd bezig in het belang van man en kinderen.

Henny is geboren in 1910, getrouwd in 1933 met Lothar Henri de Vries en moeder van acht kinderen, waarvan de oudste en de jongste, meisjes.
Het leeftijdsverschil tussen de meisjes is zestien jaar.
Wij hadden een druk huishouden, waarvan mijn moeder de spil was.
Ik weet niet anders, dan dat alles op rolletjes liep.
Mijn broers hadden allemaal taken en naar mij werd af en toe geroepen; wacht maar! Als je twaalf bent, mag je al onze taken overnemen, want dan zijn wij groot en het huis uit.

Waar ik ontzettend van genoot, waren verhalen van vroeger.
Verhalen van toen mijn oudere broers en zus opgroeiden en ik nog niet geboren was.
Ik zat graag bij haar, wanneer ze patience speelde, of puzzelde, met zachtjes op de achtergrond country & western muziek op de radio.
Dat waren de stille uren, voor ik naar bed ging.
Dan vroeg ik en vertelde zij.

Soms ging ze pas om twaalf uur naar bed, omdat zij niet kon ophouden met lezen, maar de wekker ging de volgende dag weer om vijf uur.

Mijn grootouders en later mijn grootmoeder alleen, woonden aan de Dr. Nassylaan, met hun kinderen.
De verhalen uit die tijd kreeg ik ook te horen, als ik weer eens aan het vragen was.
Die verhalen gingen over het gezin waarin zij geboren was als oudste meisje, met een oudere broer.
Die oudere broer ging jong naar Amerika om daar te werken en te wonen.
Hij is later, vanuit Amerika naar Venezuela geëmigreerd, getrouwd en heeft daar een gezin gesticht.

Mijn moeder en twee zussen jonger dan zij, waren de klos. 
Zij droegen hun hele loon af aan mijn grootmoeder ten behoeve van de jongere kinderen.
Mijn grootvader was namelijk een dromer. Verwekte negen kinderen bij mijn grootmoeder en daarna, nog steeds getrouwd, vier kinderen bij een vriendin van een van zijn jongere dochters.
Mijn moeder was daar niet bitter over.
Integendeel, ze hield van haar vader. Hij was altijd voorkomend en lief, zei ze.

Mijn moeder werkte in de verpleging.
Tot haar vierde kind heeft zij gewerkt in het ‘s Lands Hospitaal. 
Haalde alle kruisjes en toen ze stopte met werken, was zij hoofdverpleegster.

We zijn blijven wonen aan de Verlengde Weidestraat, maar het huis was intussen te groot, voor ons drieën.
Mijn vader verkocht het huis en kocht een kleiner huis op Elisabethshof. 

Wat mijn moeder nooit heeft geleerd, van haar moeder is knuffelen, aanhalen en uiting geven aan haar liefde in woorden.
In Nederland heb ik een periode gehad, dat ik alleen maar kon focussen op de gemiste knuffels en de gemiste woorden.
Ik nam afstand van thuis en moest leren mijn eigen weg te vinden.
Toen kwam er een tijd, dat ik inzag hoe belangrijk mijn moeder in mijn leven is geweest.
Ik realiseerde mij dat wij geen overvloed kenden, maar dat wanneer mama naar de stad ging, ik wist dat er een boek, of een lapje stof, of nieuw ondergoed op mijn bed zou liggen.
Daarmee zei ze, begreep ik later,  ik houd van je en ik denk aan je.
Zij uitte haar liefde in zorgen en zorgjes.
Het heeft mij tijd gekost om deze wetenschap te laten indalen.

Mijn moeder is overleden op haar 90ste, bijna 91 jaar oud.
Twee maanden voor haar dood ben ik 10 dagen bij haar geweest in Suriname en had ik haar weer eventjes voor mij alleen.
Mijn zus was op bezoek bij haar kinderen in Nederland en mijn broers hadden hun gezin.
We hebben gepraat, ik heb geknuffeld en ben geknuffeld.
En het was goed.

Ik kan mij alles herinneren. Elke reactie, alles wat zij ooit verteld, gezegd of gedaan heeft.
Ik geef alles tot herhalen aan toe door aan man, zoon en kleinzoon…
Het begint altijd met: “Weet je wat mijn moeder gezegd/gedaan zou hebben?”