Ode aan Lenie Verbrugge | Je mag zijn, wie je bent!

Lenie, een muze

Lenie Verbrugge-Jagerman (1931 – 2017) was een échte Amsterdamse, geboren in de Jordaan en overleden in Osdorp. Ze was met haar grote, stevige lijf een muze voor veel kunstenaars. 

Lucie Nijland, mijn voormalige lerares beeldhouwen, had een beeld van haar gemaakt en dat stond in het atelier waar ik les had. Laatst stuurde iemand van mijn beeldhouwclub een foto van datzelfde beeld maar nu te zien in het beeldenpark de Havixhorst in de buurt van Meppel. Via de reacties die op de app volgen, lees ik dat er veel mensen zijn die Lenie hebben gekend als model bij het modeltekenen op de Rietveld Academie en van de kleimodel lessen. 

Dat maakte me nieuwsgierig om meer over haar te weten te komen.

‘Zelfs slapend poseerde ze met grandeur’, is de kop van de necrologie (NRC van 22 juli 2017) als Lenie op 86 jarige leeftijd is overleden. Ik lees daarin dat er in september 2003 in het Vakbondsmuseum in Amsterdam een tentoonstelling over Lenie was. De initiatiefnemer was Kris Spinhoven. Het moet voor haar overweldigend geweest zijn. Lenie was toen al vijftig jaar model.

Maar liefst 50 kunstenaars toonden haar stevige gestalte: in verf, houtskool of steen, gekleed of naakt, jong of op gevorderde leeftijd. De schilderes Vera Jongejan zegt in een vouwblad bij de tentoonstelling: "Lenie is een echt mens, geen ideaalbeeld. Het is prettig dat iemand zichzelf durft te zijn in een tijd dat jong, slank en mooi de norm is" En volgens Kris Spinhoven: "Als je haar bij de bushalte zag staan, viel ze helemaal niet op. Maar in het atelier vond er een transformatie plaats. Dan was er ineens die grandeur, die uitstraling waar je uren en uren naar kon kijken. Lenie kon de ruimte opeisen als ze poseerde."

In een gefilmd interview door Nora Hooijer en Rik Lodewijk vertelt Lenie dat ze als tiener reageert op een advertentie van een kunstenaar die een model zocht. Van die schilder, de dertig jaar oudere Willem Verbrugge, werd zij eerst model en later echtgenote. In het huwelijk was Lenie de kostwinner.

Ze poseerde op de Rietveld Academie en Rijksacademie in Amsterdam, op de kunstacademies in den Haag, den Bosch en Breda, en voor talloze kunstenaars die individueel of in groepsverband ‘het menselijk lichaam in de vingers wilden krijgen of houden’.

Ook na haar vijftigjarig jubileum blijft Lenie model. Voor Kris Spinhoven was ze twintig jaar een soort muze. “Het was interessant om haar ouder te zien worden, omdat proces te schilderen.  Haar haar werd witter, ze kreeg steeds meer rimpels, werd kleiner en fragieler.”

Lenie liet zien dat elk lijf op elke leeftijd mooi is. Dat is een belangrijke boodschap. Zeker vandaag de dag waarin schoonheid maakbaar lijkt en te koop is, en jonge meisjes zich door ideaalbeelden op sociale media enorm onzeker voelen over hun uiterlijk. Alleen al daarom verdient Lenie deze ode. Je mag zijn, wie je bent!