Ode aan Mietje Nord Thomson-Goudsmit | Onze overgrootmoeder

Mietje was een geëmancipeerde vrouw in een tijdperk waarin de positie van de vrouw nog heel anders was.

Mietje Goudsmit werd in Deventer geboren in 1861 als middelste van het gezin van 10 kinderen, waarvan er 7 in leven zijn gebleven. Haar moeder stierf in het kraambed van het 10e kind, en zoals niet ongebruikelijk in die tijd, hertrouwde haar vader met de zus van haar moeder.

Als middelste moest zij van haar vader: ‘de oudere kinderen gehoorzamen en de jongere kinderen toegeven'. Dat beviel haar helemaal niet, haar reactie hierop: 'dan kan ik wel op de grond gaan liggen en over mij laten lopen’, laat iets van haar karakter op jonge leeftijd zien. De familie Goudsmit had een manufacturenzaak. In 1884, haar vader is dan 58, verhuisde de familie naar Amsterdam, naar de Muidergracht, en niet lang daarna naar de Nieuwe Keizersgracht.

De zaak werd voortgezet als naaiatelier, de zussen van Mietje maakten daar dames- en kinderkostuums.

Mietje heeft duidelijk andere ambities en volgt de opleiding voor onderwijzeres, wat voor een meisje in die tijd uitzonderlijk was. In 1881, 20 jaar, gaat zij inwonen bij het hoofd van een school in Groot Schermer en daar lesgeven. In 1884 komt ze naar Amsterdam en ontmoet Joseph Ph. Nord Thomson, waarschijnlijk via een zus, die kort daarvoor met
de broer van Joseph is getrouwd. Al een jaar later, in 1885, trouwen zij.

Joseph Nord Thomson is zoon van een kapper op het Rokin en importeur van puddingpoeders en vanillesuiker. De zaken lopen goed want binnen enkele jaren gaan ze naar een groter pand en laten uiteindelijk een enorm gebouw op de Keizersgracht ombouwen tot fabriek en kantoor (waar nu Hotel The Dylan is), De Nederlandsche Chemische Fabriek. In 1901, Mietje is dan 40 jaar, gaan ze wonen aan het Vondelpark in de Van Eeghenstraat. Inmiddels zijn er 3 kinderen, (Franse) kindermeisjes en keukenmeisjes. In 1919 kopen ze grond aan op de Kostverlorenkade en bouwen daar hun fabriek en kantoor.

Mietje en Joseph hebben zich ontwikkeld en bereiken welstand. Ze nemen actief deel aan het Amsterdamse culturele leven, maken reizen naar het buitenland met eigen auto en chauffeur en zetten zich in voor goede doelen. De kinderen krijgen een goede opleiding en draaien mee in de zaak. 

Samen met haar man maakt zij hun bedrijf groot. Mietje is zakenvrouw, gaat, net als haar man, iedere dag naar kantoor op de Keizersgracht, geeft leiding aan het secretariaat, houdt zich bezig met contracten, personeelsaanname (er waren zo’n 30 meisjes in dienst), kaszaken, leveranties, marketing en advertenties. Ook haar zuster Klaartje werkt in de zaak en ontwikkelt mede de receptuur van de puddingen en houdt o.a. toezicht op de machines.

Als haar man Joseph een half jaar naar Indië op reis gaat en WO I uitbreekt, geeft zij moeiteloos leiding aan het bedrijf. Zij doet per brief uitgebreid verslag van haar werkzaamheden en haar leiderschap. Uit alles blijkt dat zij in charge is. Een zelfverzekerde vrouw, ze dient mensen van repliek, heeft uitgesproken meningen en neemt beslissingen. Zij zijn gelijkwaardig zowel in huwelijk en als in zaken. Interviews over het succes van hun bedrijf worden echter door Joseph gedaan, zij wordt dan niet genoemd.

Joseph heeft voor zijn huwelijk een kind verwekt. Daar gaat Mietje ruimhartig mee om. Deze dochter wordt opgenomen in hun gezin en in de zaak. Ook voor de moeder van dit ‘voorkind’ wordt levenslang zorg gedragen, zoals later uit het testament blijkt. Deze dochter is dan al overleden. 

Mietje en Joseph, beide joods, assimileren. Hun Joodse afkomst wordt hen in WOII noodlottig, Mietje sterft in 1941 op de dag dat het huis van haar zoon Gustaaf door de bezetter wordt geconfisqueerd, nadat Gustaaf al als advocaat was getroffen door alle beperkende maatregelen. Haar man, zoon en zus Klaartje overleven de oorlog niet.