Ode aan Nanny Kwakkernaat Brands | De oudste kraker van Amsterdam

Lieve Oma,

Van nul tot negentig woonde je in één en dezelfde straat. In de Van der Pekbuurt met haar groene deuren. De markt dichtbij, de aardige buren. De magnolia op de hoek van de straat in bloei, elke lente opnieuw.

Ik zie voor me hoe Annamaria, zeventien pas, met een dikke buik over de drempel stapt in haar eerste eigen woning. Een trotse blik in haar ogen - een eigen plek, op het nippertje. Hoe je vader door de straat rende nadat jij geboren was. Hoe hij vervolgens een degelijke, keurige naam doorgaf bij het gemeentehuis: Annamaria. Maar moeder Annamaria moest er niet aan denken, ze had immers zelf een naam bedacht: Nanny.

Het kleine huis vulde zich verder met een broertje, een zusje en later nog een zus. In de mooiste zelfgemaakte jurken liepen jullie naar het einde van de straat, waar de school stond. Een paar jaar later kwam het moment waarop je je besefte dat de wereld groter was dan alleen deze straat. De oorlog kwam dichterbij, naar school gaan kon niet meer. Maar dat vond je niet erg, thuis was het warm en gezellig. Totdat het jongste zusje koorts kreeg. Het was niet goed, er ontstond paniek. Jij rende zo snel als je kon de gladde, besneeuwde straat uit om de dokter te halen. Maar het was al te laat. Terwijl jij de trap op rende, blies Yda haar laatste adem uit.

De schreeuw van Annamaria was een oerkreet, één die nooit meer bij je weg is gegaan. Drie weken lang zat ze in stilte op een stoel voor het raam naar de sneeuw te kijken. Ze keek naar de straat en dat was het. Jij bracht haar ontelbare glaasjes water. Je wist inmiddels dat de wereld veel groter was dan die ene straat. En toch bleef een verlangen naar een andere plek uit. Hier had je toch alles wat je wilde? Je hebt het geprobeerd, je vleugels uitslaan, maar Amsterdam-Zuid voelde als een ander land en Haarlem haast als een ander continent.

Twee kinderen en een scheiding later stond je er alleen voor. De wens voor vaste veilige grond onder je voeten was vuriger dan ooit. Je wilde terug naar de straat. Waar de familie, de magnolia en de vertrouwde groene deuren nog altijd waren. De gouden tip kwam van tante Mina die haar overburen de dag daarvoor had zien vertrekken. Ze gaf je de sleutel en de opdracht zo hard mogelijk naar de woning te rennen. Je rende, zo snel als je kon. Je opende de deur, stapte naar binnen en liet je op de trap vallen. Je was zo blij, je kon alleen maar huilen zei je.

De medewerker op het gemeentehuis zei dat hij nog nooit een kraker van in de veertig had gezien. Je was zonder twijfel de oudste kraker van Amsterdam. Met trots en volle teugen heb je vijftig jaar genoten van het kleine huis. Vorig jaar rond deze tijd van het jaar ging mijn telefoon. “Mijn leven is voorbij gevlogen," zei je. “Ik kan niet geloven dat ik al zo oud ben en dat het er bijna op zit. Vergeet je er niet van te genieten?” 

Je bent vandaag precies één jaar dood. Vanochtend liep ik door jouw straat, voor mij zal dat het altijd blijven.

Lisa