Ode aan Zwangere Vrouw | Ode aan zwangere vrouwen

Lieve moeders, grootmoeders, overgrootmoeders en alle moeders daarvoor,

Wat weet je als man nu van zwanger zijn? Minder dan jullie, zoveel is zeker. Toch heb ik, net als iedereen mijn bestaan te danken aan een bijna eindeloze reeks moeders, die negen maanden lang een groeiende vrucht met zich meedroegen, met – zo stel ik me voor – alle hoop en verwachting, angsten en ongemakken die daarbij horen. 

Het mag dan ‘blijde verwachting’ heten, maar zwangerschap en bevalling zijn uiteraard niet zonder risico’s voor het eigen lichaam en dat van het aanstaande kind. Vroeger – zonder moderne medische wetenschap - waren die risico’s nog groter. Toen Ingitta Thoveling in 1646 samen met haar echtgenoot, de schilder Govert Flinck, haar testament opmaakte werd daarin benadrukt dat zij hoogzwanger was:

Govert Flinck ende Ingitta Thovelinghs sijn huisvrou, echteluijden, wonende alhier ’t Amsterdam op de Lauriergracht, mij notaris wel bekent. Gesont van lichaem ende gaende ende staende met ons op der aerden, doch Ingitta opt uuterste swanger gaende.

Gezond, maar hoogzwanger. Ingitta was bepaald niet de enige vrouw in de zeventiende eeuw die haar testament opmaakte vlak voor de bevalling. De risico’s waren zo groot dat je maar beter je zaken goed geregeld kon hebben voor de weeën begonnen. Bij Ingitta kwam het goed, zij beviel van een gezonde jongen, Nicolaes Flinck, en overleefde dat zelf ook.

Ondanks al die risico’s werd (en wordt soms nog steeds wel) van vrouwen vrij dwingend verwacht dat zij kinderen krijgen, vaak vanuit religieuze en patriarchale ideeën over de rol van de vrouw. Het recht op abortus is nog maar recent verworven in sommige delen van de wereld, maar staat ook alweer stevig onder druk. Het zwangerschapskorset in de collectie van het Amsterdam Museum laat zien dat zwangerschap iets was wat je zo lang mogelijk verborgen hield. 

Als vader van twee zoons heb ik twee zwangerschappen en bevallingen van dichtbij meegemaakt en weet, je kan niet zo veel doen behalve ondersteunen en niet in de weg lopen. Dat laatste is wel een welgemeend advies voor alle mannen: bemoei je er maar beter niet mee.

We danken ons bestaan aan al die zwangere vrouwen, die hun eigen ziel en zaligheid in de waagschaal stelden om leven te geven aan alle generaties na hen.  Dat verdiend groot respect, maar ook respect voor welke keuze dan ook vrouwen daarin maken. Hun lichaam, hun keuze.

Tom