Ode aan Dieuwke Abma-ter Horst | Bezielde beelden

De maandelijkse avondbijeenkomst van Soroptimistclub Amsterdam Centrum/West: onder onze clubleden met de meest uiteenlopende beroepen, leeftijden en levenssferen, onze Dieuwke Abma-ter Horst. Een rijzige dame, zoals altijd gehuld in wijd vallende gewaden in warme aardkleuren. Om de schouders een batikshawl. Zilvergrijs, losjes opgestoken haar, wat ontsnapt was, haar bebrilde gezicht omspelend. Licht steunend op haar houten wandelstok, hoe vaak heb ik later, toen wij vrienden waren geworden, het handvat die stenen drakenkop met fonkelende vermoedelijk glazen oogjes betast… 

Die eerste ontmoeting viel mij ook haar beheerste, warme stem – een alt – meteen op en haar accent – naar eigen zeggen Tukkers. Zij was in 1926 in Rijssen geboren en getogen, en de juiste spelling van haar voornaam vertelde zij mij later pas.

Tijdens de voorstelronde ontdekte ik enkele beeldende beroepen. Dieuwke – beeldhouwer – was ook nog weefster, enthousiast over klassieke tot hedendaagse muziek en verscheidene culturen. We bleken nog meer interesses te delen.

Gezeten in haar bloemrijke, smalle, lange tuin met natuurstenen middenpad, en ja daar stonden her en der ook plastieken van haar hand, dierenfiguren, bustes op zorgvuldig gekozen sokkels, portretten in brons gegoten; ik genoot van de stilte, enkel vogelgeluiden, soms bladergeritsel. En dat midden in de stad, achter het statige huis aan de Prinsengracht. Haar echtgenoot Jelle, vooraanstaand architect, de drie kinderen al zelfstandig, nu was haar kunstenaarschap tot volle bloei gekomen. Haar portret van Simon Carmiggelt uit 1980 in de Amsterdamse Schouwburg tijdens een Boekenbal ontvreemd en jaren later toch nog in België teruggevonden.

Steels tuurde ik door de ramen van het tuinhuis, haar atelier, totdat Dieuwke met de koffie kwam, gezet in een traditioneel Turks koperen kannetje. Mijn nieuwsgierigheid was echter niet onopgemerkt gebleven, Dieuwke nodigde mij uit haar studies in was of klei te bespreken, waarover zij nog niet geheel tevreden was. Door het toevoegen en verwijderen ontstond de vorm, bij portretten, maar dan ook weer niet té nadrukkelijk, gelijkenis – licht- en schaduwspel vangend. Dit puur ambachtelijke moest wel bezield raken, vleugels uitslaan, voordat de bronsgieter zijn werk eraan deed. De afgietsels moesten ook weer behoedzaam van de gietkanalen bevrijd, eventueel gepatineerd worden. 

In een zijkamertje liet Dieuwke mij mappen met prenten, schetsboeken en een textielverzameling uit Indonesië zien: ondanks haar liefde voor Amsterdam en haar buurt was dit land, deze muziek, geuren en kleuren een met haar binnenste…