Ode aan Marie Kelting | Bewoonster van de Pelikanenvijver

Aan het begin van de twintigste eeuw was kunstenares Marie Kelting (1886-1969) dagelijks met schildersezel of schetsblok in ARTIS te vinden. De geboren Amsterdamse kwam tijdens haar studie aan de Rijksacademie van beeldende kunsten samen met medestudenten veel in het park om dieren te bestuderen. Haar professor August Allebé onderhield een goede band met directeur Kerbert van ARTIS, wat ertoe leidde dat kunstenaars vrij toegang hadden tot het park. Voor een grote groep kunstenaars werd ARTIS een inspiratiebron, ook voor Kelting. Vogels waren haar favoriete onderwerp. Omdat ze er vrijwel dagelijks te vinden was, werd gezegd dat Kelting ‘zo ongeveer leefde bij de Pelikanenvijver.’ 

In ARTIS werkten beroemde kunstenaars zoals Samuel Jessurun de Mesquita, Herbert van der Poll, Gerrit Willem Dijsselhof en Jaap Kaas. Vrouwelijke kunstenaars waren in de minderheid. Af en toe kon je Thérèse Schwartze en haar nichtje Lizzy Ansingh aantreffen bij de papegaaien. Bella Stroeve vond je regelmatig bij de apen en Co Chevallier bij de roofvogels. Maar veruit de meest productieve vrouwelijke dierkunstenares van haar tijd was Marie Kelting.

Haar aanwezigheid in ARTIS leidde ook tot opdrachten voor het zoölogisch genootschap. Toen in 1910 het nieuwe Reptielenhuis opende, werd Kelting gevraagd om informatiebordjes bij de dieren te schilderen. 

In 1913 ontwierp ze een aantrekkelijk affiche waarop de aankomst van een ‘Reuzen orang-oetan’ werd aangekondigd. Ook illustreerde ze een bezoekersgids voor het park. Buiten ARTIS zijn illustraties van haar hand terug te vinden in tijdschrift ‘De Levende Natuur’.

Marie Kelting vormde een verbindende kracht tussen de Amsterdamse dierkunstenaars en ARTIS. Bij het 25-jarig jubileum van directeur Kerbert in 1915 ontving hij een liber amicorum gevuld met werken van 62 kunstenaars, als dank voor de bevordering van hun kunst. Het initiatief voor dit geschenk lag bij Marie Kelting. In 1916 was ze tevens initiatiefnemer van de tentoonstelling ‘Kunstwerken, betrekking hebbende op het dier’ in de Koningszaal in ARTIS. 

Tegenwoordig is Marie Kelting een vergeten naam, maar in haar tijd was zij een actieve schakel in de wereld van kunst en natuur. Ze was onder andere lid van de Amsterdamse kunstenaarsverenigingen Arti et Amicitiae, Sint Lucas en De Onafhankelijken. Hoewel haar werk door critici afwisselend positief en negatief beoordeeld werd, exposeerde ze onder andere in het Stedelijk museum Amsterdam en het Frans Hals Museum in Haarlem. Haar werk maakt tegenwoordig onderdeel uit van de collecties van ARTIS en het Rijksmuseum Amsterdam. 

In ARTIS ontmoette ze reptielenverzorger Piet Böhncke, die zich in zijn vrije tijd bezighield met dierbeeldhouwkunst. In 1921 trouwden ze met elkaar. Böhncke zegde zijn baan bij ARTIS op om zich samen met Kelting volledig op de kunst te richten. Ze vestigden zich als kunstenaarsechtpaar in Blaricum. In 1949 overleed Böhncke. Marie Kelting bleef tot op hoge leeftijd schilderen en overleed in 1969 op 82-jarige leeftijd in Vleuten.