Ode aan Bregje Vreugdenhil | Je maakte direct een onvergetelijke indruk op mij

Lieve Bregje,

Ik schrijf je omdat ik het fijn vind dat we elkaar de afgelopen tijd zo goed heb leren kennen. Waarom een brief zul je misschien denken? Omdat ik het belangrijk vind dat er iets tastbaars is in deze tijd van vluchtigheid en internet. 

Die eerste ontmoeting van ons zal ik nooit vergeten. Je maakte direct een onvergetelijke indruk op mij. Geen idee of je dit vaker hebt gehoord, maar ik kan me voorstellen dat ik niet de enige ben die dit gevoel heeft. Na al die jaren dat we elkaar uit het oog zijn verloren, is het nu de tijd voor een vriendschap die blijft.

Je hebt me die eerste keer veel verteld over je familie en hoe het was om op te groeien in Amsterdam. Toen ik thuis kwam, dacht ik dat ik nog zoveel had willen vragen: daarom deze brief.

Bregje Francina Vreugdenhil. Je achternaam deed me denken aan overburen van mij, toen ik nog in Deventer woonde. Geen familie weet ik nu. Hoe was het om als oudste dochter op te groeien in de Van Oldenbarneveldtstraat 64 samen met je ouders, maar liefst zes broers en twee zussen? Je moeder zal het heel druk hebben gehad met jullie allemaal. Al die was van zo’n groot gezin en elke dag koken! Zat je op dezelfde lagere school waar je vader onderwijzer was? Was hij op school een strenge onderwijzer maar thuis een lieve vader?

Je vertelde me dat je handwerken heerlijk vond en dat je zo veel technieken hebt geleerd op de Amsterdamsche Huishoudschool in het Vondelpark. Zeventien was je toen je daar vanaf kwam. Ik was verrast toen je mij als die werkstukken op schaal liet zien die je in die tijd hebt gemaakt. Breien, borduren, naaien, haken en zelfs macramé! Een van mijn favorieten is het kleine slaapmutsje met dat doddige kwastje. Maar ook al die andere kleine kledingstukken die je deels met de naaimachine hebt gemaakt, wat zien ze er mooi uit! Je wees me er wel op dat jouw handwerklerares niet alles goed vond: ongelijke gaatjes en een scheve band. Heb je je haar opmerkingen aangetrokken of je schouders opgehaald?

Dat je die 97 werkstukken hebt bewaard in een map, geweldig vind ik dat! 

Ik vond het heel wat om een deel van je familiegeschiedenis te horen. Je zus Margaretha die op 22-jarige leeftijd opgenomen werd in een Krankzinnigengesticht in Zutphen, je zus Maria die overleed toen ze dertien was. En dan je broers Gerrit en Adrianus. De eerste die op zijn 22ste naar New York vertrok en de andere op zijn 24ste naar Oost Indië. Hoe was dat voor je ouders? 

Je vertelde me dat je voor de wet nog minderjarig was toen je trouwde. Jij was 19 en je man, Abraham Fortunatus de Rochemont was twintig jaar ouder. Was het een schok voor je ouders dat je met hem thuis kwam of begrepen ze het direct? Ik denk het laatste want het leeftijdsverschil tussen je vader en moeder was ook ruim twintig jaar. Noemde je hem Bram?  De eerste naam van mijn eerste man was ook Abraham en zijn roepnaam was Bram. B en B, oftewel Bram en Bregje, dat allitereert mooi! En dan was hij ook nog boekbinder van beroep. Jullie woonden vlakbij waar ik woon. Van mijn huis uit is het een kwartiertje lopen naar de Rustenburgerstraat 366. Hoe blij moeten jullie zijn geweest toen Bregje en Maria werden geboren en jullie na wat omzwervingen in Amersfoort belandden.

Was wonen in Amersfoort een groot verschil met wonen in Amsterdam? Je was toen al verloskundige. Wat fijn dat jij als vrouw dit hebt kunnen doen in een tijd waarin het niet altijd gewoon was dat vrouwen buitenshuis werkten.

Wat zul je verdrietig zijn geweest toen Bram, je grote liefde  op 76-jarige leeftijd overleed. Jij was toen 56 en jullie woonden in Nieuwer -Amstel. Heeft handwerken je toen geholpen in die tijd van rouw en alleen zijn?

En hoe was het voor je dat beiden dochters gingen scheiden? Maria vertrok in 1948  na haar scheiding met haar nieuwe Weense liefde Karl Johann Kastner naar São Paulo. Ben je daar ooit op bezoek geweest? Waarom Bregje op latere leeftijd gescheiden is roept veel vragen bij me op. Heb jij het toen begrepen?

Je merkt het, ik heb nog veel vragen. Nu begrijp je denk ik wel waarom ik je deze brief heb geschreven. Misschien heb je zin om het er de volgende keer wat uitgebreider over te hebben.

Tot snel hoop ik,

lieve groet van Jan 

Bekijk de map met textiele werken op de Collectie Online van het Amsterdam Museum.