Ode aan Pauline Laki | Pionier tussen culturen

In het kloppende hart van Amsterdam, waar de grachten fluisteren van oude verhalen en de stad de geuren van de wereld ademt, zie ik haar staan in haar keuken – Pauline Laki. De eerste Indonesische horecaonderneemster, een vrouw die, net als deze stad, grenzen wist te vervagen en bruggen sloeg tussen werelden. Als Indonesische vluchtelinge uit het voormalige Nederland-Indië (voormalige kolonie) kwam zij in 1949 naar Nederland en wist binnen 15 jaar haar eerste restaurant neer te zetten.

Hier proefde Amsterdam  - voor het eerst met een Indonesische vrouw die de ondernemer was - de authentieke smaken van de Indonesische archipel, niet als een verre herinnering aan het koloniale verleden, maar als een levendige, warme realiteit. Haar rijsttafels waren vermaard en veel bekende mensen als Ron Brandsteder en Patty Brad kwamen eten. 

Wanneer ik denk aan Amsterdam, denk ik aan vrijheid, aan diversiteit, aan lef. Pauline  belichaamt dat alles. Haar Indonesische restaurant was niet zomaar een plek om te eten, het was een ontmoetingsplek waar verhalen over de band tussen Nederland en Indonesiche en Indische mensen (Indonesië en Indo’s).  gedeeld werden.

Haar bijdrage aan de stad is onmiskenbaar. Pauline gaf Amsterdam niet alleen de geur van kruidnagel en kokosmelk, maar was ook een plek waar Indische collega’s dagelijks langskwamen voor een kopje Tubruk. Een veilige plek. In haar keuken smolten culturen samen en werden muren afgebroken – precies waar Amsterdam groot in is. Ze stond voor gastvrijheid, ondernemerschap en de kracht van culturele uitwisseling. Waarden die deze stad al eeuwen hooghoudt.

Wat haar zo typisch Amsterdams maakt? Haar durf. Haar vermogen om tegen de stroom in te roeien en haar eigen pad te kiezen. Haar creativiteit, het harde werken maar ook het vermogen om uit te blinken. In dit in een tijd waarin vrouwen, laat staan vrouwen van kleur, amper plek kregen in het ondernemerslandschap, claimde zij haar ruimte. Niet 1x maar 2x; eerste in Amsterdam Oost (Indisch eethuisje, Sumatrastraat) en daarna in Amsterdam Zuid (Restaurant Djanoko, Van Baerlestraat). Een begrip in de jaren 70 – 90. Een sterke vrouw, zeker niet bescheiden en vooral vastberaden. Zoals een echte Amsterdammer betaamt.

Pauline inspireert mij omdat zij laat zien hoe identiteit geen beperking is, maar een kracht. Zij maakte van haar roots haar krachtbron en creëerde een plek waar mensen niet alleen kwamen om te eten, maar ook om zich thuis te voelen. In haar verhaal herken ik mijn eigen zoektocht naar balans tussen culturen, en haar lef moedigt mij aan om ruimte in te nemen, ongeacht de obstakels. 

Haar geest leeft voort in elke Amsterdamse toko, in elke rijsttafel gedeeld tussen vrienden, en in elk Indisch verhaal dat de stad rijker maakt. Maar toch lijkt haar naam samen met de 1e en 2e generatie Indo’s te verdwijnen. Daarom wil ik haar in de spotlight zetten. Omdat pioniers als Pauline Laki niet vergeten mogen worden. Omdat zij het weefsel van onze stad mede hebben gevormd. En omdat haar verhaal het verdient verteld te worden, keer op keer.

Pauline Laki verdient deze ode. Omdat zij als Indonesische, Amsterdam niet alleen een smaakvoller, maar ook een rijker hart gaf. Haar nalatenschap is een herinnering aan de kracht van diversiteit en de magie van verbinding. In haar geest blijft Amsterdam zichzelf vernieuwen – kleurrijk, open en vrij.

Ellen van Kooten